《外戚世家序》 司马迁

wài qī shì jiā xù
外戚世家序

zì gǔ shòu mìng dì wáng jí jì tǐ shǒu wén zhī jūn, fēi dú nèi dé mào yě, gài yì yǒu wài qī zhī zhù yān.
自古受命帝王及继体守文之君，非独内德茂也，盖亦有外戚之助焉。
xià zhī xìng yě yǐ tú shān, ér jié zhī fàng yě yǐ mò xǐ.
夏之兴也以涂山，而桀之放也以末喜。
yīn zhī xìng yě yǐ yǒu sōng, zhòu zhī shā yě bì dá jǐ.
殷之兴也以有娀，纣之杀也嬖妲己。
zhōu zhī xìng yě yǐ jiāng yuán jí dà rèn, ér yōu wáng zhī qín yě yín yú bāo sì.
周之兴也以姜原及大任，而幽王之禽也淫于褒姒。
gù yì jī gān kūn, shī shǐ guān jū, shū měi lí jiàng, chūn qiū jī bù qīn yíng.
故《易》基《乾》《坤》，《诗》始《关雎》，《书》美釐降，《春秋》讥不亲迎。
fū fù zhī jì, rén dào zhī dà lún yě.
夫妇之际，人道之大伦也。
lǐ zhī yòng, wéi hūn yīn wèi jīng jīng.
礼之用，唯婚姻为兢兢。
fū lè diào ér sì shí hé, yīn yáng zhī biàn, wàn wù zhī tǒng yě.
夫乐调而四时和，阴阳之变，万物之统也。
kě bù shèn yǔ? rén néng hóng dào, wú rú mìng hé.
可不慎与？人能弘道，无如命何。
shén zāi, fēi pǐ zhī ài, jūn bù néng dé zhī yú chén, fù bù néng dé zhī yú zi, kuàng bēi bù hū! jí huān hé yǐ, huò bù néng chéng zi xìng néng chéng zi xìng yǐ, huò bù néng yào zhōng: qǐ fēi mìng yě zāi? kǒng zǐ hǎn chēng mìng, gài nán yán zhī yě.
甚哉，妃匹之爱，君不能得之于臣，父不能得之于子，况卑不乎！即欢合矣，或不能成子姓；能成子姓矣，或不能要终：岂非命也哉？孔子罕称命，盖难言之也。
fēi tōng yōu míng, è néng shí hū xìng mìng zāi?
非通幽明，恶能识乎性命哉？