《圬者王承福传》 韩愈

wū zhě wáng chéng fú chuán
圬者王承福传

wū zhī wèi jì jiàn qiě láo zhě yě.
圬之为技贱且劳者也。
yǒu yè zhī, qí sè ruò zì dé zhě.
有业之，其色若自得者。
tīng qí yán, yuē ér jǐn.
听其言，约而尽。
wèn zhī, wáng qí xìng.
问之，王其姓。
chéng fú qí míng.
承福其名。
shì wèi jīng zhào cháng ān nóng fū.
世为京兆长安农夫。
tiān bǎo zhī luàn, fā rén wéi bīng.
天宝之乱，发人为兵。
chí gōng shǐ shí sān nián, yǒu guān xūn, qì zhī lái guī.
持弓矢十叁年，有官勋，弃之来归。
sàng qí tǔ tián, shǒu yī shí, yú sān shí nián.
丧其土田，手衣食，馀叁十年。
shě yú shì zhī zhǔ rén, ér guī qí wū shí zhī dāng yān.
舍于市之主人，而归其屋食之当焉。
shì shí wū shí zhī guì jiàn, ér shàng xià qí wū zhī yǐ cháng zhī yǒu yú, zé yǐ yǔ dào lù zhī fèi jí è zhě yān.
视时屋食之贵贱，而上下其圬之以偿之；有馀，则以与道路之废疾饿者焉。
yòu yuē:" sù, jià ér shēng zhě yě ruò shì yǔ bó.
又曰：“粟，稼而生者也；若市与帛。
bì cán jī ér hòu chéng zhě yě qí tā suǒ yǐ yǎng shēng zhī jù, jiē dài rén lì ér hòu wán yě wú jiē lài zhī.
必蚕绩而后成者也；其他所以养生之具，皆待人力而后完也；吾皆赖之。
rán rén bù kě biàn wèi, yí hū gè zhì qí néng yǐ xiāng shēng yě.
然人不可遍为，宜乎各致其能以相生也。
gù jūn zhě, lǐ wǒ suǒ yǐ shēng zhě yě ér bǎi guān zhě, chéng jūn zhī huà zhě yě.
故君者，理我所以生者也；而百官者，承君之化者也。
rèn yǒu dà xiǎo, wéi qí suǒ néng, ruò qì mǐn yān.
任有大小，惟其所能，若器皿焉。
shí yān ér dài qí shì, bì yǒu tiān yāng, gù wú bù gǎn yī rì shě màn yǐ xī.
食焉而怠其事，必有天殃，故吾不敢一日舍镘以嬉。
fū màn yì néng, kě lì yān, yòu chéng yǒu gōng qǔ qí zhí suī láo wú kuì, wú xīn ān yān fū lì yì qiáng ér yǒu gōng yě xīn nán qiáng ér yǒu zhì yě.
夫镘易能，可力焉，又诚有功；取其直虽劳无愧，吾心安焉夫力易强而有功也；心难强而有智也。
yòng lì zhě shǐ yú rén, yòng xīn zhě shǐ rén, yì qí yí yě.
用力者使于人，用心者使人，亦其宜也。
wú tè zé qí yì wèi wú guī zhě qǔ yān.
吾特择其易为无傀者取焉。
" xī! wú cāo màn yǐ rù fù guì zhī jiā yǒu nián yǐ.
“嘻！吾操镘以入富贵之家有年矣。
yǒu yī zhì zhě yān, yòu wǎng guò zhī, zé wèi xū yǐ yǒu zài zhì sān zhì zhě yān, ér wǎng guò zhī, zé wèi xū yǐ.
有一至者焉，又往过之，则为墟矣；有再至、叁至者焉，而往过之，则为墟矣。
wèn zhī qí lín, huò yuē:" yī! xíng lù yě.
问之其邻，或曰：“噫！刑戮也。
" huò yuē:" shēn jì sǐ, ér qí zǐ sūn bù néng yǒu yě.
”或曰：“身既死，而其子孙不能有也。
" huò yuē:" sǐ ér guī zhī guān yě.
”或曰：“死而归之官也。
" wú yǐ shì guān zhī, fēi suǒ wèi shí yān dài qí shì, ér dé tiān yāng zhě xié? fēi qiáng xīn yǐ zhì ér bù zú, bù zé qí cái zhī chēng fǒu ér mào zhī zhě xié? fēi duō xíng kě kuì, zhī qí bù kě ér qiáng wèi zhī zhě xié? jiāng fù guì nán shǒu, báo bǎo ér hòu xiǎng zhī zhě xié? yì fēng cuì yǒu shí, yī qù yī lái ér bù kě cháng zhě xié? wú zhī xīn mǐn yān, shì gù zé qí lì zhī kě néng zhě xíng yān.
”吾以是观之，非所谓食焉怠其事，而得天殃者邪？非强心以智而不足，不择其才之称否而冒之者邪？非多行可愧，知其不可而强为之者邪？将富贵难守，薄宝而厚飨之者邪？抑丰悴有时，一去一来而不可常者邪？吾之心悯焉，是故择其力之可能者行焉。
lè fù guì ér bēi pín jiàn, wǒ qǐ yì yú rén zāi?" yòu yuē:" gōng dà zhě, qí suǒ yǐ zì fèng yě bó.
乐富贵而悲贫贱，我岂异于人哉？”又曰：“功大者，其所以自奉也博。
qī yǔ zi, jiē yǎng yú wǒ zhě yě wú néng báo ér gōng xiǎo, bù yǒu zhī kě yě.
妻与子，皆养于我者也；吾能薄而功小，不有之可也。
yòu wú suǒ wèi láo lì zhě, ruò lì wú jiā ér lì bù zú, zé xīn yòu láo yě.
又吾所谓劳力者，若立吾家而力不足，则心又劳也。
" yī shēn ér èr rèn yān, suī shèng zhě shí kě wèi yě.
”一身而二任焉，虽圣者石可为也。
yù shǐ wén ér huò zhī, yòu cóng ér sī zhī, gài suǒ wèi" dú shàn qí shēn" zhě yě.
愈始闻而惑之，又从而思之，盖所谓“独善其身”者也。
rán wú yǒu jī yān wèi qí zì wèi yě guò duō, qí wéi rén yě guò shǎo.
然吾有讥焉；谓其自为也过多，其为人也过少。
qí xué yáng zhū zhī dào zhě xié? yáng zhī dào, bù kěn bá wǒ yī máo ér lì tiān xià.
其学杨朱之道者邪？杨之道，不肯拔我一毛而利天下。
ér fū rén yǐ yǒu jiā wèi láo xīn, bù kěn yī dòng qí xīn yǐ xù qí qī zǐ, qí kěn láo qí xīn yǐ wéi rén hū zāi? suī rán, qí xián yú shì zhě zhī huàn bù dé zhī, ér huàn shī zhī zhě, yǐ jì qí shēng zhī yù, tān xié ér wáng dào yǐ sàng qí shēn zhě, qí yì yuǎn yǐ! yòu qí yán, yǒu kě yǐ jǐng yú zhě, gù yú wèi zhī chuán ér zì jiàn yān.
而夫人以有家为劳心，不肯一动其心以蓄其妻子，其肯劳其心以为人乎哉？虽然，其贤于世者之患不得之，而患失之者，以济其生之欲，贪邪而亡道以丧其身者，其亦远矣！又其言，有可以警余者，故余为之传而自鉴焉。